(Fot. Archiwum)
Grunt to ubezpieczenie
Podstawą do wypłacenia jednorazowego odszkodowania za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadku lub choroby zawodowej jest taka forma umowy o pracę, która wiąże się opłacaniem składek na ubezpieczenie wypadkowe w ZUS.
- Opolski ZUS w pierwszym półroczu wypłacił 306 jednorazowych odszkodowań wypadkowych na kwotę 2 milionów 368 tysięcy złotych. Przeciętna wysokość wypłacanego w tym czasie odszkodowania wyniosła 7754 złote i była o 822 złote wyższa od przeciętnej wysokości odszkodowania w całym kraju. Na Opolszczyźnie, świadczenia te trafiały nie tylko do osób na "etacie", ale również do 24 osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Na konta tych osób trafiło w sumie ponad 200 tysięcy złotych, a przeciętna wysokość odszkodowania sięgnęła 8898 złotych - Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie opolskim.
Jednorazowe odszkodowanie wypadkowe przysługuje też uprawnionym członkom rodziny osoby zmarłej w konsekwencji wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wysokość jednorazowego odszkodowania to 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2021 r. do końca marca przyszłego roku, 1 proc. uszczerbku na zdrowiu wynosi 1033 zł. Stopień tego uszczerbku oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ocenia lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS, po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji.
W całym kraju, między styczniem a czerwcem tego roku ZUS rozpatrzył pozytywnie 22 tys. wniosków o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Suma wypłat przekroczyła 152,6 mln zł, a przeciętna wysokość odszkodowania wyniosła 6931,70 zł.
Odszkodowanie na wniosek
Warto pamiętać, że ZUS nie wypłaci pieniędzy z tytułu jednorazowego odszkodowania wypadkowego z urzędu. Osoba poszkodowana powinna złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie, dołączyć protokół powypadkowy lub kartę wypadku wraz z dokumentacją co do okoliczności i przyczyn wypadku sporządzoną przez pracodawcę. To dokumenty oraz wypełnione przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) wnioskodawcy potwierdzające zakończenie leczenia i rehabilitacji poszkodowanego stanowi podstawę do przelewu pieniędzy na konto.
Przyznanie lub odmowa prawa do odszkodowania ma formę decyzji, a ZUS powinien ją wydać do 14. dni od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie. Od decyzji można się odwołać w ciągu miesiąca od dnia jej doręczenia. Natomiast jeśli prawo do jednorazowego odszkodowania zostało ustalone, to Zakład wypłaci przyznaną kwotę do 30 dni od wydania decyzji.
Dokumenty potrzebne do wypłacenia jednorazowego odszkodowania powinien w imieniu poszkodowanego złożyć pracodawca (płatnik składek). Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą to zrobić osobiście, pisemnie lub ustnie do protokołu w dowolnej placówce ZUS albo wysłać dokumenty drogą pocztową. Tym osobom kartę wypadku sporządzi ZUS. Wniosek o odszkodowanie rozpatruje jednostka ZUS właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która uległa wypadkowi
W skali całego kraju, w I półroczu 2021 r. jednorazowe odszkodowanie z ZUS trafiło do 1196 osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a kwota przeznaczona na ten cel w tym czasie to 12 mln 287 tys. zł. Przeciętna w wysokość wypłaconego odszkodowania w tym okresie to 10273 zł.
Kiedy ZUS nie wypłaci
Są sytuacje, gdy ZUS może odmówić wypłaty odszkodowania. Na przykład, gdy wnioskodawca umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa naruszył przepisy o ochronie życia i zdrowia. Ponadto gdy udowodniono, że to była jedyna przyczyna wypadku. Również w sytuacji, gdy pracownik przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, ponieważ był nietrzeźwy, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych. Odmowa wypłaty świadczenia nie będzie dotyczyła członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń.
