Portret pamięciowy - jak się go tworzy?

(Fot. Dżacheć)

Spokojna, cicha muzyka w tle, wygodny fotel oraz osobny monitor i komputerowa myszka - w takich warunkach świadkowie opisują osobę, którą za pomocą komputera wirtualnie tworzy asp. sztab. Jerzy Goska - policjant Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w Opolu, zajmujący się odtwarzaniem wyglądu osób.

- Im więcej dowiem się o osobie, której szukamy, tym lepszy będzie portret, dlatego kontakt ze świadkiem jest niezwykle ważny. Każdy w takiej sytuacji jest spięty, roztrzęsiony. Muszę pamiętać, że pracuję z żoną, której zaginął mąż czy z dzieckiem, które próbuje opisać sprawcę przestępstwa, a ma jeszcze ograniczony zbiór wyrazów - opowiada policjant.

W pracowni pana Jerzego powstało już około 2 tysięcy portretów pamięciowych - zdecydowana większość z nich na komputerze, chociaż początki pracy to jeszcze szkicownik i ołówek. - Ale komputer stwarza dużo większe możliwości. Świadek przegląda banki zdjęć konkretnych części twarzy i zaznacza te, które jego zdaniem są najbardziej zbliżone do cech poszukiwanej osoby. Na podstawie tych elementów tworzymy wspólnie obraz. Oczywiście wszystko podlega modyfikacjom, rozmiar oczu, kolor włosów czy kształt nosa albo rodzaj zarostu - mówi Jerzy Goska.

Policjant stworzył także kilka progresji wiekowych, czyli wizualizacji np. zaginionego dziecka po kilku, kilkunastu latach od zaginięcia. - Tworzy się je na podstawie zdjęcia danej osoby oraz zdjęć członków rodziny. To jednak bardzo czasochłonna praca, tworzenie jednej progresji może zająć nawet dwa tygodnie - opowiada Goska. To sporo, zważając na fakt, że portret pamięciowy na podstawie opisu świadka tworzy się w ciągu jednego dnia.

Niezwykle rzadko zdarza się odtwarzanie wizerunku osób już po śmierci. Było to jednak niezbędne w przypadku denatki, znalezionej w lutym tego roku w Kędzierzynie-Koźlu. Nie miała przy sobie dokumentów, a twarz była zmasakrowana. W tym przypadku, na podstawie badania czaszki Zakład Medyny Sądowej stworzył model trójwymiarowy twarzy, na który pan Jerzy nałożył teksturę.

Co trzeba wiedzieć i umieć, by zająć się tworzeniem portretów pamięciowych? - Najważniejsze jest doświadczenie i umiejętność rozmowy z ludźmi. Reszty - jak choćby obsługi programów graficznych, można się nauczyć. Podejścia do człowieka nauczyć się nie da - kwituje Jerzy Goska.

Dość powiedzieć, że w kraju pracuje aktualnie około 20 osób, zajmujących się tworzeniem portretów pamięciowych.