(Fot. Pixabay)
Kwestia daty narodzin Jezusa od lat budzi zainteresowanie badaczy. W Piśmie Świętym nie znajdziemy żadnej konkretnej informacji ani o dniu, ani o porze roku. Ewangelie wskazują jedynie miejsce - Betlejem. To sprawiło, że już od starożytności podejmowano próby ustalenia przybliżonego momentu narodzin Chrystusa na podstawie źródeł historycznych, astronomicznych i tradycji religijnej.
Część historyków podkreśla, że 25 grudnia nie jest datą przypadkową. Według Ignacio L. Götza, autora książki Jesus the Jew: Reality, Politics, and Myth - A Personal Encounter, wybór tego dnia przez Kościół rzymskokatolicki mógł być związany z przesileniem zimowym oraz rzymskimi Saturnaliami, czyli świętami ku czci Saturna. Chrześcijańskie obchody miały w ten sposób zastąpić popularne uroczystości pogańskie.
Spór o rok narodzin
Jeszcze większe kontrowersje budzi rok narodzin Jezusa. Badacze tacy jak Peter Richardson i Amy Marie Fisher wskazują, że mógł on przyjść na świat między 6 a 4 rokiem przed naszą erą. Ich ustalenia opierają się na przekazie biblijnym dotyczącym króla Heroda, który - według Ewangelii - nakazał zabicie chłopców do drugiego roku życia. Władca ten zmarł wkrótce po tzw. rzezi niewiniątek, a wielu historyków datuje jego śmierć na 4 r. p.n.e.
Jednocześnie część badaczy podważa sam fakt tego wydarzenia. Biblista Reza Aslan zwraca uwagę, że w dostępnych kronikach żydowskich, chrześcijańskich i rzymskich brak jednoznacznych dowodów potwierdzających masową zbrodnię.
Innym tropem, który od lat fascynuje naukowców, jest Gwiazda Betlejemska. Astronom Colin Humphreys w latach 90. XX wieku wysunął tezę, że mogła ona być kometą zaobserwowaną przez chińskich astronomów w 5 r. p.n.e. Teoria ta została jednak później wielokrotnie zakwestionowana.
Pojawiały się również hipotezy mówiące o rzadkich zjawiskach astronomicznych, takich jak koniunkcja Jowisza i Wenus w czerwcu 2 r. p.n.e. lub zbliżenie Jowisza i Saturna w październiku 7 r. p.n.e. Żadna z nich nie została jednak uznana za rozstrzygającą.
Skąd data 25 grudnia?
Historycy przypominają, że pierwsi chrześcijanie w ogóle nie obchodzili rocznicy narodzin Jezusa. Według części źródeł pierwsze takie uroczystości pojawiły się około 200 roku i przypadały na 6 stycznia. Data ta była powiązana z ówczesnymi obliczeniami dnia ukrzyżowania - 6 kwietnia - oraz przekonaniem, że prorocy umierają tego samego dnia, w którym zostali poczęci.
W Kościele prawosławnym do dziś wigilia Bożego Narodzenia przypada 6 stycznia. Dopiero w połowie IV wieku w Kościele katolickim ustalono obchody na 25 grudnia - datę, która przetrwała do współczesności, choć jej historyczna dokładność pozostaje przedmiotem sporów.
Źródła: Pismo Święte (Mt, Łk), opracowania historyczne i astronomiczne dotyczące daty narodzin Jezusa, publikacje I.L. Götza, P. Richardsona, A.M. Fisher, R. Aslana oraz C.J. Humphreysa.
