W Polsce spotykamy przede wszystkim pszczołę miodną (Apis mellifera), reprezentowaną przez trzy rasy: środkowoeuropejską, kaukaską i kraińską oraz ich krzyżówki. Rasy te różnią się m.in. łagodnością, pracowitością oraz skłonnością do rojenia się.
W strukturze ula centralną rolę pełni matka pszczela - królowa. W szczycie sezonu (kwiecień-czerwiec) potrafi złożyć od 1600 do 2000 jaj dziennie. Wyhodowana w specjalnej komórce - mateczniku - i karmiona mleczkiem pszczelim, matka pszczela żyje 3-5 lat. Po jednorazowym locie godowym z kilkoma lub kilkunastoma trutniami, magazynuje nasienie wystarczające na całe życie. Trutnie po kopulacji giną.
Najliczniejszą grupą w ulu są pszczoły robotnice, które wykonują niemal wszystkie prace - od sprzątania i karmienia larw, przez budowanie plastrów, aż po zbieranie nektaru i pyłku. Obowiązki zmieniają się w zależności od wieku. Latem żyją średnio 5-6 tygodni, natomiast pszczoły jesienne - nawet kilka miesięcy.
Jednym z ciekawszych zjawisk w życiu pszczół jest rójka. Występuje najczęściej od połowy maja do początku lipca. Dochodzi do niej, gdy ul staje się przepełniony i brakuje miejsca na składanie jaj. Królowa opuszcza wtedy ul z częścią młodych pszczół, by założyć nową kolonię.
Pszczoły porozumiewają się ze sobą za pomocą tzw. tańca - sposób, w jaki zwiadowczynie informują inne robotnice o lokalizacji źródeł nektaru. Ruchy, tempo i kierunek tańca wskazują dokładne położenie pożytku względem słońca. To zjawisko zostało opisane przez Karla von Frischa, który w 1973 roku otrzymał za swoje odkrycie Nagrodę Nobla.
Wybrane ciekawostki o pszczołach:
Pszczoła musi odwiedzić ok. 4 miliony kwiatów, by powstał 1 kg miodu.
Do godziny 15 pszczoły przynoszą do ula nawet 80% dziennego urobku.
Podczas lotu wykonują od 350 do 450 ruchów skrzydłami na sekundę.
Rozróżniają tylko kilka kolorów: biały, czarny, szary, żółty, zielony i niebieski.
Na własne potrzeby rodzina pszczela zużywa rocznie ok. 80-120 kg miodu, 25-40 kg pyłku i 50-60 litrów wody.
Pszczoła posiada tzw. zegar biologiczny, który pozwala jej przewidzieć porę miodowania danej rośliny.
To jedyny owad, którego wytwarzaną przez siebie żywność spożywa człowiek.
Zimowanie i obrona ula
Zimą pszczoły zbierają się w kłąb, wewnątrz którego temperatura utrzymuje się w granicach 18-20°C. Dzięki ruchom skrzydełek wytwarzają ciepło i utrzymują odpowiedni mikroklimat w ulu.
W walce z naturalnymi wrogami, jak np. szerszenie, pszczoły potrafią je unieszkodliwić, tworząc wokół napastnika kłąb. Podwyższając temperaturę wewnątrz nawet do 46°C, doprowadzają do jego śmierci.
Jak można pomóc pszczołom?
Choć wydają się samowystarczalne, pszczoły w czasie upałów czy suszy potrzebują wsparcia. Można im pomóc na kilka prostych sposobów:
Wystawienie miski z wodą: najlepiej z kamykami lub pływającym korkiem, aby mogły bezpiecznie lądować i pić bez ryzyka utonięcia. Pojemnik powinien być płytki i ustawiony w zacienionym miejscu.
Podanie startego jabłka lub kawałków dojrzałych owoców: pszczoły chętnie korzystają z takiego źródła cukru i nawodnienia.
Sadzenie roślin miododajnych: lawenda, facelia, koniczyna, wrzos czy słoneczniki to tylko niektóre z gatunków, które mogą wspierać lokalne zapylacze.
Unikanie oprysków środkami chemicznymi w ciągu dnia: jeśli są konieczne, najlepiej wykonywać je wieczorem, gdy pszczoły nie są już aktywne.
Budowa domków dla dzikich pszczół: np. z trzcin, suchych łodyg czy drewna z otworami - wspierają owady zapylające, które nie tworzą rojów.
To drobne działania, które nie wymagają dużego wysiłku, a mogą mieć realny wpływ na poprawę warunków życia pszczół i przetrwanie całych populacji. Warto pamiętać, że dbając o pszczoły, wspieramy również naszą przyszłość - ich praca bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo żywnościowe i zdrowie środowiska.
azam: Napisała postów [997], status [stały bywalec]
Kocham pszczoły i mód.