Co można kolekcjonować? A czego nie można!
Ważnym punktem, od którego tak naprawdę warto rozpocząć cały ten temat, jest określenie, jakie rzeczy ludzie zbierają. Już tutaj można jednak natrafić na pierwszą przeszkodę, ponieważ... nie da się tego sprecyzować.
Zbierać w sposób kolekcjonerski można dosłownie wszystko. Znaczki, pocztówki, magnesy, karty, naklejki piłkarskie, szklanki, zestawy sztućców, telefony, puszki po napojach... ta lista może tak naprawdę ciągnąć się w nieskończoność. Sprawia to, że odpowiedź na pytanie dlaczego ludzie tak właściwie zbierają przedmioty i nadają im tak ogromną wartość (zarówno finansową, jak i sentymentalną), budzi jeszcze więcej ciekawości.
Dlaczego ludzie kolekcjonują? Nie ma jednej prostej odpowiedzi
Z pewnością domyślasz się już, że w kwestii kolekcjonerstwa próżno szukać prostych stwierdzeń. Od dekad psychologowie pochylają się nad tym zjawiskiem, a ostatecznych hipotez jest cała masa.
Bardzo wiele osób zaczyna to robić w dzieciństwie, a następnie ta pasja (a może nawyk?) przechodzi także na życie dorosłe. Nic dziwnego - według wszelkich badań ludzie są o wiele bardziej skłonni do gromadzenia przedmiotów, jeśli posiadają już kilka egzemplarzy. Czasami więc kolekcjonowanie może być po prostu przyzwyczajeniem. Idąc tym tropem, warto także wspomnieć o aspekcie nostalgii i tęsknoty za dzieciństwem. Powiększanie swojej młodzieńczej kolekcji lub wracanie do zbiorów sprzed lat jest w stanie zaspokoić owe emocje.
Bardzo ważna jest również fascynacja dziedziną, wokół której obraca się dana kolekcja, a także budowanie swojej własnej pozycji eksperta. Zainteresowanie konkretną tematyką zwiększa szanse na tworzenie takich kolekcji. Dobrym przykładem jest np. piłka nożna i zbieranie kart piłkarskich. Niektórzy podchodzą do kolekcjonowania pragmatycznie, licząc na zysk lub inwestycje wynikająca z posiadania konkretnych przedmiotów.
Kluczowy zdaniem wielu jest także sam aspekt polowania i nabywania. Dreszcz emocji, powiększanie swojego stanu posiadania, a także pogoń za skompletowaniem całej kolekcji. To właśnie aspekt kompletności, choć w wielu przypadkach jest ona całkowicie nieuchwytna, jest dla wielu osób motorem napędowym. Nawet po zdobyciu rzadkiego okazu może nagle pojawić się jeszcze rzadszy lub taki, którego po prostu brakuje w kolekcji. Nic dziwnego, że karty Pokemon w Empikucieszą się taką popularnością - to światowy fenomen, który dotarł również i do Polski!
Cała tę dyskusję warto podsumować fragmentem tekstu Kima Herzingera - uznanego amerykańskiego krytyka, pisarza i kolekcjonera:
Zaproponuję dwie odpowiedzi. Oto najprostsza: kolekcjonowanie jest sposobem na złagodzenie podstawowego poczucia niekompletności spowodowanego niespełnionymi potrzebami z dzieciństwa. Funkcjonuje jako forma spełnienia życzeń, która łagodzi głęboko zakorzenioną niepewność i egzystencjalny strach. [...] Kolekcjoner jest chorym człowiekiem, bracia i siostry, ale jest chory w bardzo zwyczajny sposób. Tylko jego lekarstwa są niezwykłe.
Ale oto trudna odpowiedź: kolekcjonowanie to pasja. A kolekcjonowanie, jak większość pasji, pozwala na chwilę przenieść się do innego świata. Gdybym mógł powiedzieć, dlaczego pasja umożliwia nam zamieszkanie w innym świecie, przestałbym kolekcjonować. Po prostu nie byłoby mi to już potrzebne. Pasja jest równie niewytłumaczalna jak magia, a magia to tylko jedno z naszych określeń na to, co niewytłumaczalne.
