(Fot: archiwum)
Za najstarsze pisanki uważa się strusie jaja z wyrytymi wzorami i napisami, znalezione w Asyrii, w jednym z grobowców sprzed 5 tysięcy lat. Zwyczaj zdobienia jaj kultywowany był też w starożytnej Persji. Tam pisanki związane były ze świętem nowego roku zwanym Nowruz, obchodzonym na początku wiosny. Pisanki były też dobrze znane w starożytnej Grecji, gdzie często umieszczano w grobowcach posążki Dionizosa trzymającego w dłoni jajko - znak powrotu do życia. Malowane jajka towarzyszyły też zmarłym w czasach cesarstwa rzymskiego.
Jeśli chodzi o polską tradycję i najstarsze pisanki znalezione na ziemiach krajowych, to każdy Opolanin powinien wiedzieć, że pochodzą one z końca X wieku, a zostały odkryte podczas wykopalisk archeologicznych na wyspie Ostrówek w stolicy województwa. Wydobyto ich 7 sztuk (3 z gliny i 4 z wapienia). - W kilku z nich umieszczono najprawdopodobniej jakieś ziarna bądź jakieś inne małe przedmioty. Nie wiadomo jakie było ich dokładne przeznaczenie. Być może były narzędziami kultu bądź magii – mówi Urszula Zajączkowska, dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego. - Jajo w wielu starych kulturach symbolizowało płodność i powrót przyrody do życia po zimie – dodaje Zajączkowska.
Podziwiając pięknie zdobione jaja warto też pamiętać, że potoczna nazwa pisanki nie zawsze jest najlepszym i najbardziej precyzyjnym określeniem. W zależności od techniki zdobienia, malowane jajka noszą bowiem różne nazwy:
kraszanki (znane też jako kroszonki) - powstają przez gotowanie jajka w kolorowych barwnikach, które nadają skorupce koloru. Kiedyś stosowano wyłącznie naturalne barwniki takie jak łupiny cebuli, sok z buraka, kora młodej jabłoni czy łupiny orzecha włoskiego. Obecnie za pomocą sztucznych barwników można uzyskać dowolny kolor skorupki.
pisanki - wyróżniają się różnobarwnymi deseniami. Przygotowuje się je przez rysowanie na skorupce wzorów gorącym roztopionym woskiem, a następnie zanurzenie jajka w barwniku. Do rysowania używa się szpilek, igieł, słomek i drewienek. Im częściej powtarza się proces woskowania i zdobienia, tym bardziej skomplikowane wzory można uzyskać.
oklejanki - to przyozdobione sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru lub tkaniny jajka.
nalepianki - powstają przez ozdabianie skorupki jajka różnobarwnymi wycinankami z papieru.
[moderacja]: Napisał postów [617], status [rozkręcił się]
[moderacja]