Wodzenie niedźwiedzia kandydatem do krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego

(Fot. Dżacheć)

Z wnioskiem o wpis tego zwyczaju Wodzenia Niedźwiedzia na krajowa listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wystąpiły początkowo Krzanowice. Pod wnioskiem podpisało się blisko dwudziestu przedstawicieli rad dzielnic, Ochotniczych Straży Pożarnych i stowarzyszeń wiejskich, które kultywują do dziś zwyczaj wodzenia niedźwiedzia.

Po przeprowadzonych konsultacjach 17 grudnia 2018 r. z udziałem przedstawicieli 14 dzielnic Opola, w których zwyczaj wodzenia niedźwiedzia jest kultywowany uzgodniono, że trzeba przygotować wspólny wniosek dla całego regionu.

Zwyczaj wodzenia niedźwiedzia, zwany także: berami, wodzeniem bera, bakusami, kluczeniem bera i łażeniem z berym na Śląsku Opolskim jest kultywowany w około 100 miejscowościach . Jest to zwyczaj związany z karnawałem i zapustami, czyli od Nowego Roku (albo od święta Trzech Króli) do środy popielcowej. Zwyczaj ten przetrwał na terenach, gdzie - mimo przynależności do państwa pruskiego, a potem niemieckiego - mieszkała ludność polska.

Do roku 2017 na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego znalazło się 27 zjawisk z najróżniejszych regionów Polski, prezentujących bogactwo naszego dziedzictwa. Nie ma na niej żadnego elementu niematerialnego dziedzictwa kulturowego z Województwa Opolskiego.

Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzona jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ma ona charakter informacyjny, stanowiąc formę upowszechniania elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego z terenu Polski. Wpisane na nią elementy mogą być następnie zgłoszone do wpisu na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości prowadzoną przez UNESCO.

- Tych zwyczajów w całym kraju na liście ministerstwa jest tylko 27. Mam nadzieję, że nasz będzie 28 - mówi wicemarszałek Zbigniew Kubalańca.

- Pierwsze udokumentowane formy tej tradycji sięgają XIX wieku, choć podejrzewamy, że jej korzenie są znacznie starsze - tłumaczy Jarosław Gałęza, dyrektor Muzeum Wsi Opolskiej.

Wpis na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego dokonywany jest na wniosek grup, wspólnot oraz organizacji pozarządowych. W uzasadnionych przypadkach, tj. jeżeli dany element dziedzictwa niematerialnego kultywowany jest jedynie przez pojedyncze osoby, wpis może zostać dokonany również na wniosek jednostek.