(Fot. Pixabay)
Pani Aldona (imię zmienione) przez 19 lat prowadziła własną spółkę z o.o., w której pełniła funkcję księgowej i jednocześnie prezesa. Na podstawie umowy o pracę otrzymywała wynagrodzenie 8 tys. zł i odprowadzała pełne składki emerytalne do ZUS. Na koncie emerytalnym zgromadziła 350 tys. zł, które miały zapewnić jej bezpieczeństwo na starość. Jednak ZUS uznał, że jej zatrudnienie miało charakter pozorny, a składki były nienależne.
Środki zostały przejęte przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. ZUS powołał się na przepisy znowelizowanej w 2022 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wynika z nich, że jeżeli minęło więcej niż 5 lat od momentu opłacenia składek, a zostaną one uznane za nienależne, nie podlegają zwrotowi ani nie mogą zostać skorygowane. W praktyce - przepadają.
Dr Katarzyna Kalata, radczyni prawna reprezentująca panią Aldonę, w rozmowie z "Gazetą Wyborczą" wskazuje, że: "Nawet jeśli ZUS ma rację co do charakteru zatrudnienia, to uczciwość wymagałaby przynajmniej zwrotu tych pieniędzy. Tymczasem nie oddano jej ani złotówki".
Przepisy umożliwiające takie działania zostały uchwalone przez parlament w 2021 r., a weszły w życie w 2022 r. jako element tzw. Polskiego Ładu - pakietu reform podatkowo-społecznych przygotowanych i uchwalonych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Celem nowelizacji miało być m.in. ograniczenie zjawiska wieloletnich korekt składek i uproszczenie systemu. W uzasadnieniu zapisano wprost, że "nadpłaty nie będą podlegać zwrotowi, lecz zostaną zaliczone na przychody FUS".
Według ZUS, pani Aldona nie spełniała kryteriów klasycznego stosunku pracy, ponieważ jako większościowa udziałowczyni sama decydowała o działalności spółki. Zakład uznał jej umowę o pracę za pozorną i cofnął uprawnienia do ubezpieczeń społecznych wstecz. W efekcie 350 tys. zł zostało zaksięgowane jako dochód Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
To nie odosobniony przypadek. W kancelarii reprezentującej panią Aldonę prowadzonych jest obecnie około 50 podobnych spraw dotyczących zatrudnienia we własnej spółce. Łącznie z innymi przypadkami, w których ZUS zakwestionował zbiegi tytułów do ubezpieczeń (np. umowa zlecenia i jednocześnie etat), liczba sporów przekracza 2 tys.
Jedna z takich historii dotyczy pani Anny, wspólniczki w spółce doradztwa podatkowego, która przez 9 lat płaciła składki emerytalne. W 2024 r. ZUS poinformował ją, że nigdy nie podlegała ubezpieczeniu i odmówił zwrotu ok. 100 tys. zł - część z nich przepadła z powodu upływu pięcioletniego terminu.
Eksperci podkreślają, że sytuacja jest szczególnie kontrowersyjna, ponieważ ZUS może kontrolować rozliczenia sięgające 20 czy 30 lat wstecz, podczas gdy obywatel ma jedynie 5 lat na korektę i odzyskanie składek. Dr Marcin Wojewódka z Instytutu Emerytalnego przypomina, że ZUS ma obowiązek stosować przepisy uchwalone przez ustawodawcę. Jego zdaniem osoby poszkodowane mogą rozważyć wystąpienie na drogę sądową, a część spraw może trafić do Trybunału Konstytucyjnego lub nawet do trybunałów europejskich.
Prawnicy i doradcy podkreślają również, że problem ten dotyka najczęściej przedsiębiorców i wspólników mniejszych firm, którzy zatrudniają się we własnych spółkach. W ich przypadku ZUS szczególnie wnikliwie analizuje realność stosunku pracy.
Dla osób, które od lat systematycznie płaciły składki i planowały korzystać z emerytury w przyszłości, takie decyzje oznaczają nie tylko stratę finansową, ale również poważne wątpliwości co do stabilności systemu i przewidywalności prawa.
"To uderza w zaufanie do państwa" - komentuje dr Kalata. - "Ludzie płacą składki zgodnie z interpretacją, a potem dowiadują się, że ich praca była pozorna, a pieniądze przepadły".
Tymczasem ZUS przypomina, że nie ma możliwości odstąpienia od przepisów. W przypadku stwierdzenia przedawnienia, zakład po prostu odmawia zwrotu, co potwierdza także oficjalna dokumentacja dostępna na stronie instytucji.
Źródło: Onet.pl/Wyborcza
Gaz: Napisał postów [6083], status [VIP]
A to ci złodziejka z PO.